Energie-woordenboek Volthera: Wat is Watt?

Om al je vragen rondom energiebegrippen te beantwoorden, hebben we bij Volthera een energiewoordenboek opgesteld. We delen ons woordenboek op in enkele categorieën:

1. Soorten energie
2. Energie-eenheden: Wat is Watt?
3. Je energierekening
4. Volthera: PVT en meer

1. Soorten energie

Er bestaan verschillende vormen van energie, die allemaal hun eigen kenmerken en dus ook termen/begrippen hebben. Daarom beginnen we ons energiewoordenboek met het onderscheid tussen duurzame energievormen en de niet-duurzame varianten. In dit blog schreven we al over dit onderscheid. 

Duurzame energie

Het begrip “duurzaam” heeft in deze term een dubbele betekenis:

1. “Duurzaam” betekent dat de productie van deze energie minder schadelijk voor het milieu is dan de conservatieve energiebronnen (zoals gas).
2. “Duurzaam” betekent dat de energiebron niet kan opraken.

Duurzame energie is dus een energievorm met een onuitputtelijke bron, die weinig tot geen broeikasgassen uitstoot. De bekendste vormen zijn windkracht, waterkracht en zonlicht. Ook biomassa en warmte uit de grond of de lucht zijn vormen van duurzame energie.

Begrippen die te maken hebben met duurzame energie:

• Bio-energie = de verzamelnaam voor energie die wordt gewonnen uit organisch materiaal, zoals hout, groente-, fruit- en tuinafval en mest.
• Groene energie = energie die is opgewekt met duurzame energiebronnen. Zo wordt elektriciteit die duurzaam is opgewekt “groene elektriciteit” genoemd.
• Windenergie = energie die wordt gewonnen door de beweging van lucht. Wind wordt zo omgezet in bijvoorbeeld elektriciteit.
• Zonne-energie = energie die wordt opgewekt dankzij de zon. Warmte en licht zijn belangrijke bronnen voor hernieuwbare energie. Met PVT-panelen en zonnecollectoren zet je zowel de warmte als het licht van de zon om in energie.

Niet-duurzame energie

Niet-duurzame energie is het tegenovergestelde van duurzaam: de energiebron is uitputbaar en de productie ervan is schadelijk voor het milieu.

Deze energiebronnen zijn tot vandaag de dag populair en worden veel gebruikt. Inmiddels weten we echter dat er nadelen aan kleven: het verbranden van deze brandstoffen heeft zware effecten op het milieu.

Begrippen die te maken hebben met niet-duurzame energie:

• Fossiele brandstoffen = brandstoffen ontstaan uit dode organismen, zoals planten en dieren. Aardolie, aardgas en steenkool zijn fossiele brandstoffen.
• Grijze energie = energie die is opgewekt met behulp van fossiele brandstoffen. Grijze energie wordt ook wel milieubelastende of niet-duurzame energie genoemd.
• Kernenergie = energie die wordt opgewekt met kernreactoren. Dit is een relatief schone vorm van niet-duurzame energie omdat er geen gassen vrijkomen, maar bij de productie ontstaat wel radioactief afval.

Groen versus grijs

Duurzaam en niet-duurzaam worden gevisualiseerd in kleuren als groen en grijs. Het verschil tussen groene energie en grijze energie heeft puur te maken met de manier waarop ze zijn opgewekt. Als we bijvoorbeeld kijken naar elektriciteit, is er tussen “groene elektriciteit” en “grijze elektriciteit” geen verschil zichtbaar. Toch is groene elektriciteit duurzaam en grijze elektriciteit niet.

2. Energie-eenheden: Wat is Watt?

Naast verschillende energievormen zijn er ook verschillende manieren om energie te meten en weer te geven in cijfers. We begrijpen dat al deze verschillende eenheden tot verwarring kunnen zorgen. Daarom sommen we hier beneden de meestvoorkomende graadmeters van energie op.

Begrippen die te maken hebben met energie-eenheden:

• Ampère = de eenheid van stroomsterkte.
• Joule = de internationale eenheid van energie. Een Joule (symbool J) is gelijk aan 1 watt gedurende 1 seconde.
• Volt = de eenheid van spanning.
• Watt = de eenheid van vermogen (energie per tijdseenheid). Een watt is één Joule per seconde, wat betekent dat een gloeilamp van 60 Watt als het aankomt op energie 60 Joule per seconde verbruikt. Een Kilowatt is gelijk aan duizend Watt.
• Wattuur = de energie die wordt gebruikt als een apparaat gedurende 1 uur een Watt van het net (of een batterij) nodig heeft. 1 kWu of kWh (Nederlands en Engels voor Kilowattuur) is gelijk aan 1000 Wattuur.

Rekenen met energie-eenheden

Meestal wordt elektrische energie dus gemeten in kilowattuur (symbool kWh). 1 kilowattuur staat gelijk aan 3.600.000 joule (J).

• 1 kWh = 3.600.000 Joule = 3600 KiloJoule = 3,6 MegaJoule
• 1 kilowatt = 1000 watt = 1000 Joule per seconde = 1 KiloJoule per seconde

Ons net levert 230V en meestal weet je het vermogen van een apparaat. Daarmee kun je de stroomsterkte berekenen die het apparaat van het net trekt. Een voorbeeld hiervan:

• Een tosti-ijzer dat werkt met 230 V en een vermogen van 1 kW heeft, gebruikt een stroomsterkte van 1000W / 230V.
• 1000 / 230 = 4,3 ampère
• Dit tosti-ijzer werkt dus met een stroomsterkte van 4,3 A.

Kilowatt versus Kilowattuur

Het verschil tussen Kilowatt en Kilowattuur veroorzaakt vaak verwarring. De begrippen staan hierboven uitgelegd, maar we lichten dit verschil nog wat verder toe. Wat is een Kilowatt en wat is een Kilowattuur?

• Watt en Kilowatt worden gebruikt om het vermogen van een apparaat uit te drukken.
• Wattuur en Kilowattuur worden gebruikt om uit te drukken hoeveel energie een apparaat verbruikt gedurende één uur.

Het tosti-ijzer uit ons eerdere voorbeeld heeft een vermogen van 1 kW en gebruikt per uur dat deze aanstaat dus 1 kWh. Als een koelkast, een televisie en dit tosti-ijzer samen een vermogen van 1,7 kW hebben, verbruiken ze dus per uur 1,7 kWh aan energie.

3. Je energierekening

Nu je weet welke vormen energie er zijn en met welke eenheden deze energie wordt gemeten, lichten we wat begrippen uit die je wellicht al eens bent tegengekomen op je energierekening. Maar wat bedoelt de leverancier er nou precies mee? En hoe kun je ervoor zorgen dat die energierekening lager uitvalt?

Begrippen die te maken hebben met je energierekening:

• Capaciteitstarief = het tarief dat je betaalt over transport van elektriciteit en gas. Dit is een vast bedrag, dat afhankelijk is van je aansluiting.
• Grootverbruiker elektriciteitswet = met een aansluiting groter dan 3×80 ampère ben je een grootverbruiker voor de elektriciteitswet.
• Kleinverbruiker elektriciteitswet = met een aansluiting van maximaal 3×80 ampère ben je een kleinverbruiker voor de elektriciteitswet.
• G (Type gasmeter) = gasmeters worden aangeduid met een type (G). De meeste woningen in Nederland hebben een G4 gasmeter. Dit type bepaalt mede of je een grootverbruiker of een kleinverbruiker bent:
• Grootverbruiker gaswet = met een gasaansluiting die groter is dan G25 en een doorlaatwaarde van meer dan 40 kubieke meter gas per uur, ben je een grootverbruiker voor de gaswet.
• Kleinverbruiker gaswet = met een gasaansluiting van maximaal G25 en een doorlaatwaarde van maximaal 40 kubieke meter gas per uur, ben je een kleinverbruiker voor de gaswet.

Begrippen die kunnen helpen bij het verlagen van je energierekening:

• Btw terugvragen op zonnepanelen = als eigenaar van zonnepanelen – en dus ook van PVT-panelen – die elektriciteit levert aan de leverancier, ben je voor de btw een ondernemer. Daarom kun je btw terugvragen op je zonnepanelen.
• Energiebespaarlening = lening om energiebesparende maatregelen mee te treffen. Lees hier meer over deze regeling.
• Heffingskorting = belastingvermindering op je energiebelasting. Dit is een vast bedrag per elektriciteitsaansluiting, dat verrekend wordt over je energierekening.
• ISDE-subsidie = investeringssubsidie duurzame energie: een tegemoetkoming bij het aanschaffen van bijvoorbeeld een zonneboiler of warmtepomp. Lees hier meer over deze regeling.
• Salderen = het verrekenen van teruggeleverde energie aan het net over het verbruik van de afnemer. De energie die je teruglevert aan het net, bespaar je dus op je energierekening. Dit wordt vanaf 2023 geleidelijk afgebouwd. Vanaf 2031 is salderen niet meer mogelijk.
• Transmissieverlies = hoeveel warmte er verloren gaat bij een bepaalde woning. Meestal wordt dit berekend bij een buitentemperatuur van -10 graden Celsius. (Zie “warmteverlies”)
• Warmteverlies = de warmte die door de constructie verloren gaat. Bijvoorbeeld door slechte isolatie. Ook de ventilatie en de infiltratie van lucht door de kieren spelen hierbij een rol. Dit is hetzelfde als “transmissieverlies”.
• Warmteterugwinning = hergebruik van warmte uit afvoerlucht. Wordt met name gebruikt in nieuwbouw. Door de verse lucht alvast op te warmen voor je die het huis in blaast, komt er in de winter minder koude lucht binnen en is er dus minder energie nodig om de woning op temperatuur te houden.

4. Volthera: PVT en meer

Met bovenstaande begrippenlijst heb je al flink wat kennis over energievormen, meettermen en andere begrippen die je kunnen helpen bij het opwekken van duurzame energie en het besparen op je energierekening.

Op onze website vind je echter nog meer begrippen die met name van belang zijn voor het Volthera-systeem. Een systeem waarmee je zowel warmte als elektriciteit opwekt.

Begrippen die te maken hebben met Volthera en PVT:

• Boilervat = een apparaat waarin met een warmtepomp sanitair water wordt verwarmd, opgeslagen en warm gehouden.
• Buffervat = een opslagvat voor cv-water. Het PVT-systeem van Volthera maakt geen gebruik van een buffervat.
• Dekkingsgraad = de dekkingsgraad van een warmtepomp geeft aan hoeveel procent van de tijd de warmtepomp de woning warm kan houden. Dit zegt dus niks over het verwarmingsvermogen van de warmtepomp. Bijvoorbeeld: een kleine warmtepomp in een kleine, goed geïsoleerde woning kan een hogere dekkingsgraad hebben dan een grote warmtepomp in een groot vrijstaand huis met slechte isolatie.
• Montagesysteem = het handige systeem waarmee Volthera wordt geïnstalleerd. Dit is een inleg-montagesysteem, wat betekent dat de panelen in een frame gelegd worden. Lees hier meer over het montagesysteem.
• Omvormer = een apparaat dat gelijkstroom in wisselstroom omvormt. De gelijkstroom die wordt opgewekt met PVT-panelen wordt zo omgezet naar wisselstroom die gebruikt kan worden. Terugleveren aan het net is ook mogelijk!
• PV-panelen = een andere benaming voor zonnepanelen. PV staat voor Photo Voltaic, wat licht en elektriciteit betekent.
• PVT-panelen = PV-panelen met een thermische collector, zodat niet alleen elektriciteit wordt opgewekt, maar ook warmte.
• Warmtepomp = een apparaat waarmee je op een duurzame manier je huis verwarmt. De warmtepomp onttrekt warmte uit de aarde, buitenlucht en de zon.
• Water-glycol = de vloeistof dit in het Volthera-systeem wordt gebruikt om de warmte uit de buitenlucht te onttrekken en te transporteren naar de warmtepomp. Omdat water in de winter bevriest, wordt glycol toegevoegd om bevriezing te voorkomen. Bij Volthera gebruiken we de milieuvriendelijke, niet-giftige variant.

Zelf elektriciteit opwekken: Duurzaam vs Niet-duurzaam

Elektriciteit is zoals eerder vermeld niet per definitie duurzaam. Elektriciteit kan namelijk ook worden opgewekt uit kolen, gas en kernenergie. Ter vergelijking:

• Bij de productie van 1 kWh elektriciteit uit kolen ontstaat minstens 850 gram CO₂
• Bij de productie van 1 kWh elektriciteit uit zonlicht ontstaat geen CO₂

Een oplossing als Volthera, die gebruik maakt van zonlicht én omgevingswarmte, is dus een stuk duurzamer dan het gebruik van fossiele brandstoffen.

Nu je weet wat het verschil is tussen duurzame en niet-duurzame energie, welke begrippen je kunnen helpen bij je energierekening en hoe je kunt uitrekenen wat je nu daadwerkelijk verbruikt, wil je wellicht meer weten over het opwekken van duurzame energie. In ons E-book leggen we uit hoe jij je woning kunt verduurzamen.